Zarządzanie ryzykiem klimatycznym
Jako Grupa Azoty rozpoczynamy wdrażanie zaleceń Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (Task Force on Climate Related Financial Disclosures – TCFD) w obrębie naszych ram zarządzania i sprawozdawczości.
Jako Grupa Azoty rozpoczynamy wdrażanie zaleceń Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (Task Force on Climate Related Financial Disclosures – TCFD) w obrębie naszych ram zarządzania i sprawozdawczości. Przegląd obejmuje szczegółową ocenę podejścia Grupy Azoty do identyfikowania i zarządzania ryzykiem, a także możliwości związanych z transformacją niskoemisyjną i fizycznymi zmianami klimatycznymi. W podejmowanych działaniach staramy się integrować procesy adaptacji do zmian klimatycznych z naszymi systemami, procedurami oraz strategią biznesową.
Ujawnienia informacji związanych z klimatem (TCFD)
Ujawnienie zasad zarządzania w odniesieniu do ryzyka związanego z oddziaływaniami klimatycznymi (zarówno zagrożenia jak i szanse)
Ujawnienie obecnych i potencjalnych oddziaływań klimatycznych na biznes organizacji, w tym na strategię, planowanie finansowa – w zakresie w którym oddziaływanie to jest istotne.
Ujawnienie procesów identyfikacji, oceny i zarządzania ryzykami związanymi z klimatem.
Ujawnienie mierników i celów wykorzystywanych do oceny i zarządzania poszczególnymi obszarami istotnych ryzyk klimatycznych.
TCFD została powołana w 2015 roku przez Radę Stabilności Finansowej (FSB), aby pomóc w określeniu informacji potrzebnych inwestorom, kredytodawcom i ubezpieczycielom do właściwej oceny i wyceny ryzyk oraz szans związanych z klimatem. Grupa zadaniowa skonstruowała swoje zalecenia wokół czterech obszarów tematycznych, które stanowią podstawowe elementy działania organizacji: ład korporacyjny, strategia, zarządzanie ryzykiem oraz mierniki i cele. Obszary te są wzajemnie powiązane i mają funkcjonować razem, aby zapewnić skuteczne ramy zarządzania ryzykiem zmian klimatycznych.
Ład korporacyjny
Ujawnienie zasad zarządzania w odniesieniu do ryzyka związanego z oddziaływaniami klimatycznymi.
Jesteśmy przekonani, że odpowiedzialne, perspektywiczne przywództwo zwiększa odporność firmy oraz umożliwia tworzenie długoterminowej wartości. Zmiany klimatyczne oraz związane z nimi szanse i zagrożenia odgrywają ważną rolę w rozwoju Grupy. Dlatego też jednymi z kluczowych są dla nas działania z obszaru dekarbonizacji, m.in. w zakresie miksu energetycznego oraz procesów technologicznych. Przemysł chemiczny ma znaczący wpływ na emisję gazów cieplarnianych, ale również jest bezpośrednio dotknięty zmianami klimatu.
Za nadzór nad aspektami zrównoważonego rozwoju oraz określanie odpowiednich warunków ramowych naszej Grupy odpowiedzialny jest Prezes Zarządu wraz z członkami Zarządu, którzy ponoszą odpowiedzialność w poszczególnych obszarach kompetencji. Tomasz Hinc, Prezes Zarządu, odpowiada m.in. za sponsoring i CSR, compliance, obsługę prawną, reprezentowanie Grupy Azoty wobec interesariuszy. Doktor hab. Filip Grzegorczyk, Wiceprezes Zarządu Grupy Azoty, jest odpowiedzialny m.in. za transformację energetyczną i Europejski Zielony Ład, regulacje oraz zarządzanie ryzykiem korporacyjnym. Doktor Grzegorz Kądzielawski, Wiceprezes Zarządu, odpowiada m.in. za monitoring realizacji inwestycji w Grupie Kapitałowej, dialog społeczny, planowanie strategiczne i monitoring realizacji strategii, strategiczne zarządzanie projektami z wyłączeniem transformacji energetycznej, dostosowanie Grupy do wymogów Nowego Zielonego Ładu oraz gospodarki o obiegu zamkniętym w Grupie Azoty. W poszczególnych spółkach zostały wyznaczone osoby odpowiadające za nadzór nad kwestiami związanymi z ochroną środowiska. W Grupie Azoty Puławy – Dyrektor Pionu Wsparcia, w Grupie Azoty Police – Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Technicznego oraz Menedżer Projektu ds. Emisji Gazów Cieplarnianych, Analiz Technologicznych i Środowiskowych, w Grupie Azoty Kędzierzyn – Dyrektor Departamentu Infrastruktury, a w Grupie Azoty S.A. – Dyrektor Departamentu Korporacyjnego Techniki i Energii (stanowisko utworzone w 2 poł. 2021 roku).
Grupa Azoty podejmuje również działania z zakresu dekarbonizacji. W tym celu ostatnio powołane zostały:
- Departament Korporacyjny Techniki i Energii, którego głównym zadaniem jest zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, prowadzenie w Grupie Azoty nadzoru nad dekarbonizacją zarówno w Energetyce Zawodowej, jak i w Chemii oraz monitoring śladu węglowego i określanie celów redukcyjnych;
- Komitet ds. Transformacji Energetycznej.
W Grupie Azoty funkcjonuje również Komitet Zarządzania EU ETS, który okresowo monitoruje zarówno sytuację na rynku giełdowym uprawnień i emisji, jak i stopień realizacji planu zakupowego.
Strategia
Podejście do faktycznego i potencjalnego wpływu ryzyk i szans związanych z klimatem na działalność, strategię i planowanie finansowe organizacji.
Podjęliśmy kroki w kierunku oceny ryzyka związanego z wpływem działalności Grupy na środowisko w bieżących działaniach operacyjnych, a także w perspektywie średnio- i długoterminowej. Rozpoczęliśmy analizy odporności modelu biznesowego, uwzględniając docelowe wskaźniki emisyjności i stężenia zanieczyszczeń. Innowacje i rozwój w obszarze zrównoważonego rozwoju uwzględnione są w znacznym stopniu w nowej strategii Grupy Azoty na kolejną dekadę – do 2030 roku, która uwzględnia m.in. rozpoczęcie inwestycji w zakresie niskoemisyjnych lub bezemisyjnych źródeł ciepła i energii.
Grupa Azoty w sposób pośredni uwzględnia ryzyka związane z klimatem w ramach swojej strategii. Zagadnienia dotyczące klimatu zostały zidentyfikowane m.in. w kategorii ryzyka regulacyjnego transformacji klimatycznej oraz powiązanymi z nimi ryzykiem i szansami rynkowymi, finansowymi, technologicznymi, środowiskowymi i reputacyjnymi.
Grupa Azoty identyfikuje również możliwości rozwoju swojej działalności w wyniku zmian postrzegania zagadnień ekologicznych i klimatycznych. W procesie identyfikacji ryzyk uwzględniono szanse pozyskania środków na inwestycje w innowacyjne technologie czy rozwój nowych ekologicznych produktów, dodatkowo dostrzeżono potencjał zwiększenia efektywności energetycznej i kosztowej. Podjęto działania w kierunku wdrożenia rozwiązań odpowiadających na wyzwania związane z zidentyfikowanymi ryzykami i szansami w świetle nadchodzących zmian oraz docelowego zintegrowania ich w ramach systemu zarządzania ryzykiem korporacyjnym.
Zarządzanie ryzykiem klimatycznym
Ujawnienie, w jaki sposób organizacja zidentyfikowała, oceniła i zarządza ryzykami związanymi z klimatem
W procesie zarządzania ryzykiem istotną kwestię stanowią zmiany klimatyczne jako czynnik mający znaczenie dla realizacji naszej strategii rozwoju i wzbudzenia zaufania naszych interesariuszy. Decydujące są również zmieniające się wymagania prawne, konieczność dostosowań i ponoszenia związanych z nimi kosztów (wprowadzenie nowych wymagań regulacyjnych nieskorelowanych z planami inwestycyjnymi i możliwościami finansowymi przedsiębiorstwa); wymagania te definiują m.in. przepisy UE oraz krajowe dotyczące sfery handlu uprawnieniami do emisji CO2. W celu zmniejszenia wpływu związanego z emisją gazów cieplarnianych, Grupa Azoty podejmuje działania mające na celu zmniejszanie energochłonności procesów, a co za tym idzie – zredukowanie emisji gazów cieplarnianych.
TCFD identyfikuje dwa rodzaje ryzyka związanego ze zmianami klimatycznymi:
- ryzyko przejściowe związane z przejściem do gospodarki nisko- lub ultraniskoemisyjnej;
- ryzyko fizyczne związane z fizycznymi skutkami zmian klimatycznych.
Mając na uwadze strategiczny charakter ryzyk klimatycznych, Grupa Azoty podjęła działania związane z włączeniem procesów zarządzania ryzykiem klimatycznym do korporacyjnego zarządzania ryzykiem (ERM), by były częścią obowiązującego modelu zarządzania ryzykiem w organizacji i podlegały tym samym procedurom.
Na podstawie rejestru ryzyk korporacyjnych można wskazać kluczowe ryzyka klimatyczne i środowiskowe bezpośrednio i pośrednio związane ze zmianami klimatycznymi, przy czym te pierwsze dotyczą samego przedsiębiorstwa, drugie natomiast polegają na wstrząsach i zakłóceniach w łańcuchu dostaw i na rynkach lub ryzyka ESG zdefiniowane w szerszym kontekście aniżeli zagadnienia klimatyczne.
Czynniki ryzyka mające bezpośredni wpływ na działalność Grupy Azoty związane są przede wszystkim z zarządzaniem uprawnieniami do emisji CO2 oraz innymi czynnikami fizycznymi i transformacyjnymi dotyczącymi regulacji, technologii i produktów/rynków:
- ryzyko wystąpienia ekstremalnych zjawisk pogodowych i katastrof naturalnych wynikających z fizycznych następstw klimatu.
- ryzyko regulacyjne związane wynikające z transformacji klimatycznej związanej z wdrożeniem ogólnoeuropejskich reform portfela Zielonego Ładu (Green Deal).
- ryzyko regulacyjne związane z koncepcją Gospodarki o Obiegu Zamkniętym i Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta.
- ryzyko regulacyjne wynikające z wdrożenia zmian legislacyjnych ujętych w pakiecie Fit for 55.
- ryzyko związane z monitorowaniem i zużyciem energii elektrycznej.
- ryzyko związane z monitorowaniem i zarządzaniem emisjami bezpośrednimi i pośrednimi gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń powietrza.
- ryzyko ograniczeń sprzedaży nawozów na skutek fizycznych zmian klimatu
- ryzyko ograniczenia sprzedaży wybranych materiałów z tworzyw sztucznych związanych z zwiększonymi wymaganiami w zakresie recyklingu tworzyw
- ryzyko ograniczeń produkcji z powodu braku odpowiednich zasobów wodnych lub wzrostu zasolenia wody rzecznej
- ryzyko procesowo-technologiczne związane z koniecznością dostosowania do wymagań gospodarki niskoemisyjnej i osiągnięcia celów dekarbonizacyjnych
- ryzyko wystąpienia zwiększonego narażenia na awarie i przerwy w ciągłości działania instalacji produkcyjnych oraz ograniczeń technologicznych wynikających z fizycznych następstw zmian klimatu
- ryzyko dotyczące ceny i dostępności zakupu gazu ziemnego
- ryzyko dotyczące ceny i dostępności energii elektrycznej i cieplnej
- ryzyko dotyczące ceny i dostępności zakupu węgla
- ryzyko dotyczące zarządzania uprawnieniami do emisji CO2
- ryzyko ograniczeń sprzedaży nawozów wynikających z utraty bioróżnorodności, zmian ekosystemów oraz na skutek dużych i nieprzewidywalnych zmian pogody i występowania ekstremalnych zjawisk atmosferycznych
- ryzyko ograniczeń sprzedaży w segmentach tworzyw sztucznych i chemii na skutek ograniczeń rynkowych, legislacyjnych oraz zmiany zachowań konsumentów
Dodatkowo Grupa identyfikuje ryzyka niebezpośrednio związane z klimatem, w tym:
- ryzyko przyjęcia niewłaściwych założeń do strategii, niespójnej operacjonalizacji oraz braku odpowiedniego nadzoru i właściwej oceny realizacji celów strategicznych
- ryzyko dotyczące procesu realizacji projektów inwestycyjnych
- ryzyko dotyczące projektowania i przygotowania projektów inwestycyjnych
- ryzyko związane z nieefektywnym prognozowaniem finansowo-ekonomicznym
- ryzyko utraty płynności
- ryzyko związane z dostępnością i efektywnością kapitału i innych źródeł finansowania
- ryzyko dotyczące negatywnego oddziaływania na markę spółki
- ryzyko związane z relacjami inwestorskimi i realizacją obowiązków informacyjnych.
- ryzyko związane z niespełnieniem oczekiwań społecznych
- ryzyko wizerunkowe związane z nieefektywną komunikacją podejmowanych działań społecznych i inicjatyw w obrębie zrównoważonego rozwoju ESG
- ryzyko związane z rosnącymi wymaganiami klientów dotyczącymi nawozów
- ryzyko zwiększonego poziomu importu nawozów
- ryzyko zakłóceń lub zwiększonych kosztów transportu morskiego
- ryzyko związane z funkcjonowaniem wewnętrznego systemu energetycznego
- ryzyko dotyczące ceny i dostępności zakupu propylenu, polietylenu
- ryzyko dotyczące wystąpienia poważnych awarii przemysłowych
- ryzyko wystąpienia poważnych awarii technicznych powodujących zaistnienie przerw w ciągłości ruchu i w działalności kluczowych instalacji produkcyjnych
- ryzyko wojen handlowych i możliwości znacznego ograniczania swobodnego przepływu towarów i usług w obszarze JB OXOPLAST
- ryzyko substytucji produktów i technologii produkcji skutkujące pogorszeniem pozycji konkurencyjnej
- ryzyka ograniczeń sprzedaży w segmentach tworzyw sztucznych na skutek ograniczeń rynkowych oraz zmiany zachowań konsumentów wynikających z postaw proekologicznych
- ryzyka ograniczeń sprzedaży w segmencie chemii na skutek ograniczeń rynkowych oraz zmian zachowań konsumentów wynikających z postaw proekologicznych
- ryzyko dotyczące sfery bezpieczeństwa przeciwpożarowego
- ryzyko naruszenia przepisów prawa w zakresie zarządzania zgodnością
- ryzyko regulacyjne związane z zaostrzeniem wymagań w zakresie zagadnień ochrony środowiska
- ryzyko negatywnego wpływu na bioróżnorodność i dzikie siedliska przyrodnicze.
Identyfikacja ta umożliwia nam lepsze zarządzanie ryzykami klimatycznymi, m.in. zaplanowanie działań ograniczających te ryzyka.
W 2020 roku nastąpiła aktualizacja rejestru ryzyk korporacyjnych Grupy Azoty, ryzyka ESG zostały zaprezentowane w dalszej części raportu w ramach mapy ryzyk ESG. W fazie identyfikacji i wstępnego rozpoznania jest analiza ryzyka związanego ze zmianami klimatycznymi, które zostanie dołączone do ogólnego systemu zarządzania ryzykiem w organizacji w 2021 roku.
W funkcjonującym modelu Zarządzania Ryzykiem, w ramach analizy jakościowej ryzyk, Grupa Azoty identyfikuje zarówno zagrożenia i szanse związane z danym ryzykiem.
Najważniejsze zagadnienia dotyczące statusu i istotności ryzyk klimatycznych w poszczególnych głównych spółkach
Grupa Azoty Kędzierzyn:
Z uwagi na istotny poziom emisji gazów cieplarnianych oraz uwarunkowania regulacyjne spółki Grupy objęte są systemem handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). W ramach uczestnictwa w systemie spółka monitoruje i rozlicza emisję gazów cieplarnianych ze swoich instalacji. Zgodnie z przepisami prawa Grupa otrzymuje corocznie darmowy przydział uprawnień dla wskazanych instalacji, za pomocą których zobowiązana jest rozliczyć wygenerowaną emisję CO2. Przydzielone na lata 2019–2021 szacowane zapotrzebowanie na uprawnienia przewyższało ich bezpłatne przydziały. Przewidywany niedobór uprawnień w tych latach wynosi rocznie 370–600 tys. jednostek EUA (w 2021 roku). Brakujące ilości uprawnień do rozliczenia emisji za 2020 rok Spółka nabywała na rynku zgodnie z planem zakupowym i obowiązującym w największych spółkach Grupy Kapitałowej Grupy Azoty S.A. wspólnym modelem zarządzania uprawnieniami do emisji CO2, którego głównym założeniem jest rozłożenie w czasie ryzyka wzrostu ceny dla brakujących do rozliczenia uprawnień. Plany zakupowe uprawnień tworzone są każdego roku na trzy kolejne lata.
Grupa Azoty Puławy:
Działaniem ukierunkowanym na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych realizowanym w układzie ciągłym jest użycie wysoko sprawnych katalizatorów do redukcji emisji podtlenku azotu (N2O) oraz zwiększenie efektywności energetycznej. Spółka prowadzi prace nad zmniejszeniem zużycia gazu ziemnego (poprawa wydajności produkcji i efektywności energetycznej) oraz mediów energetycznych (poprawa efektywności energetycznej), szczególnie wysokociśnieniowej pary grzewczej i procesowej. Działalność w tym zakresie jest monitorowana i nadzorowana w oparciu o uregulowania systemu zarządzania energią.
Grupa Azoty Police:
W 2020 roku nie wystąpiły nowe ryzyka i szanse wynikające ze zmian klimatu lub z wzorców pogodowych. W zakresie regulacji prawnych dotyczących emisji gazów cieplarnianych sytuacja jest ustabilizowana. Od 2013 do 2020 roku obowiązywał trzeci okres rozliczeniowy europejskiego systemu handlu emisjami (EU ETS), w którym uczestniczy pięć instalacji spółki. Rok 2020 był ósmym, ostatnim rokiem tego okresu. Z uwagi na przynależność do unijnego systemu oraz utrzymanie wymaganego poziomu produkcji trzy instalacje technologiczne oraz jedna energetyczna spółka otrzymały w 2020 roku tzw. darmowe uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych w ilościach wcześniej ustalonych przez Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji. Z uwagi na postój jedynego źródła emisji, od połowy 2016 roku, na instalacji EC I – darmowe uprawnienia nie były przyznane.
Metryki i cele
Stosowane do oceny i zarządzania istotnymi ryzykami i szansami związanymi z klimatem
Odpowiedzi na ryzyka oraz plany ich ograniczania, określone przez działania, w tym cele i mierniki, definiowane są zgodnie z zasadami systemu zarządzania ryzykiem korporacyjnym.
Grupa Azoty corocznie oblicza i raportuje zestaw wskaźników wydajności, w tym w obszarze środowiska, takie jak emisja gazów cieplarnianych, zużycie energii, zużycie wody czy wykorzystanie materiałów. Umożliwiają one ogólną ocenę działań Grupy Azoty w zakresie realizacji własnych celów dotyczących emisji, ale również stanowią podstawę i kontekst oceny ryzyk i możliwości związanych z klimatem, głównie w odniesieniu do ryzyk transformacyjnych.
Grupa Azoty jako główny czynnik bezpośredniego oddziaływania na środowisko i klimat identyfikuje emisje gazów cieplarnianych. W ramach ich obliczania przestrzega wytycznych standardu GHG Protocol, który obejmuje wszystkie działania przewidziane do ich monitorowania w 1 i 2 zakresie. W obrębie zakresu 1 nasze emisje wynikają z bezpośredniej działalności organizacji oraz z wykorzystywania energii [energia elektryczna, cieplna (ciepło – para i frigorie)] oraz dostarczanych przez zewnętrznych dostawców (zakres 2).
W 2020 roku ślad węglowy Grupy Azoty wyniósł 9,433 mln ton ekwiwalentu CO2.
Stale koncentrujemy się na ograniczaniu naszego śladu węglowego, uwzględniając zmiany w portfolio produktów.
Wykres z podsumowaniem emisji zakres 1 i 2
| Podmiot Grupy | Emisje gazów cieplarnianych [MgCO2e] | ||
| Zakres 1 | Zakres 2 | Łącznie 1 i 2 | |
| Grupa Azoty Puławy S.A. | 3 407 814 | 701 361 | 4 109 174 |
| Grupa Azoty Police S.A. | 1 691 172 | 230 528 | 1 921 699 |
| Grupa Azoty Kędzierzyn S.A. | 1 280 946 | 456 377 | 1 737 322 |
| Grupa Azoty S.A. | 945 845 | 159 445 | 1 105 290 |
| Pozostałe Spółki | 70 223 | 488 289 | 559 512 |
| Symbol | Rodzaj | Opis |
|---|---|---|
| EMI | Emisje bezpośrednie (technologiczne) gazów cieplarnianych | Bezpośrednie emisje metanu, CO2 np. w gazach ze składowisk, technologiczne emisje metanu, podtlenku azotu, czynników chłodniczych wymienionych w AR5 |
| ENE | Emisje związane z importem energii | Emisje obliczone na podstawie wskaźników podawanych przez dostawców energii elektrycznej lub/i cieplnej wg struktury paliw zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr 93 z 2007 r., poz. 623) |
| PAL | Emisje powstające przy energetycznym spalaniu paliw | Dwutlenek węgla powstający podczas spalania węgla, paliw ciekłych i gazowych na podstawie obliczonego lub zmierzonego wskaźnika emisji |
| SUR | Emisje powstające przy użyciu nośników energii jako surowca do syntez | Emisje powstające przy wykorzystaniu nośników energii (gaz wysokometanowy i inne) użytych do syntez (głównie synteza amoniaku) |
Jednym z głównych czynników ryzyka klimatycznego podlegających bieżącemu monitorowaniu są zmieniające się ceny zakupu jednostek uprawnień EUA. Według obecnych prognoz krótko- i długookresowych ceny uprawnień będą wykazywać tendencje rosnące. Są i będą one dalej zależne od popytu i podaży oraz globalnej sytuacji politycznej i energetycznej. Brak uprawnień lub nieterminowe umorzenie podlega karze administracyjnej w wysokości 100 euro za 1 Mg nieumorzonego CO2. Sytuacja na rynku giełdowym uprawnień, emisji oraz stopień realizacji planu zakupowego mającego zabezpieczyć ilość niezbędną do umorzenia roku jest okresowo monitorowana również poprzez Komitet Zarządzania EU ETS Grupy Azoty. W skład Komitetu wchodzą również upoważnieni przedstawiciele Spółki, co jest dokumentowane w protokołach ze spotkań.
